Policy brief: Primena nove paradigme održivog razvoja potopljenih područja u nalaženju konačnog rešenja za status hidrosistema “Ibar-Lepenac”

Jezero Gazivode, odnosno hidrosistem “Ibar-Lepenac”, poslednjih meseci je u žiži javnosti zbog spora srpskih i kosovskih vlasti oko vlasništva i prava na upravljanje nad ovim resursom. Zbog važnosti ovog pitanja, Institut za teritorijalni ekonomski razvoj (InTER) je izradio dokument sa predlogom rešenja ovog osetljivog pitanja koje je dostavljeno stranama u pregovorima u okviru Briselskog procesa. Kao deo rešenja InTER predlaže primenu nove paradigme Svetske banke za održivi razvoj područja koja su pogođene izgradnjom hidrosistema koja podrazumeva podelu dobiti ostvarene korišćenjem resursa između različitih nivoa vlasti. U skladu sa ovim principom, u dokumentu se predlaže raspodela prihoda od korišćenja hidrosistema “Ibar-Lepenac” između centralnog nivoa vlasti na Kosovu i lokalnih samouprava koje su oštećene izgradnjom ovog hidrosistema - pre svega opština Zubin Potok, Tutin i Novi Pazar, ali i drugih opština na Kosovu kroz koje prolazi sistem irigacionih kanala. Jedan deo prihoda bi se uplaćivao u budžet Zajednice srpskih opština kako bi se omogućila održivost te institucije. Dokumentom se takođe predviđa rešenje za očuvanje energetske stabilnosti opština na severu Kosova, kao i privatizacija ili dokapitalizacija hidrosistema "Ibar-Lepenac" kako bi se povećala efikasnost tog preduzeća. U skladu sa predlozima iz ovog dokumenta, jezero Gazivode bi takođe trebalo tretirati kao ekonomski, turistički i poljoprivredni resurs od posebnog značaja za razvoj opština na čijoj se teritoriji ono nalazi.