Javne institucije i ustanove Republike Srbije na severu Kosova: Kakva nas budućnost čeka?

Srbi na severu Kosova su opstali zaslugom javnih institucija i ustanova čiji je osnivač Vlada Republike Srbije, ključni je zaključak studije “Kakva nas budućnost čeka?” koju je realizovao i objavio Institut za teritorijalni ekonomski razvoj - InTER. Istraživanjem se došlo do rezultata da oko 18.000 učenika i studenata pohađa 48 obrazovanih ustanova koji se finansiraju iz budžeta Vlade Republike Srbije; u devet zdravstvenih ustanova i apoteka leči se oko 50.000 građana, a Centri za socijalni rad na Kosovu godišnje servisiraju oko 16.000 korisnika. Svakog meseca Republički fond za penziono osiguranje na severu Kosova podeli 8.328 penzija, a Nacionalna služba za zapošljavanje godišnje opsluži oko 8.340 građana. Ostale institucije Republike Srbije takođe igraju značajnu ulogu, svaka u svojoj oblasti. Pored svega toga, javne institucije i ustanove i javna preduzeća Vlade Srbije zapošljavaju oko 12.100 radnika, što zajedno sa njihovim porodicama iznosi oko 40.000 ljudi, ili ukupno oko 80% stanovništva opština na severu Kosova. Na pregovorima u Briselu, koji se odvija između Vlade Srbije i Vlade Kosova uz pokroviteljstvo Evropske unije, nije posvećena značajna pažnja nalaženju institucionalno-pravnog rešenja za dalje funkcionisanje ovih institucija na severu Kosova. Konačno rešenje bi trebalo naći u okviru Zajednice/Asocijacije srpskih opština, koja bi trebala preuzeti ingerencije institucija Republike Srbije koje trenutno funkcionišu na Kosovu. I pored dva potpisana dogovora u Briselu, pregovori oko formiranja Zajednice/Asocijacije su visoko politizovani tako da se ne nazire njeno skoro osnivanje niti rešenje problema fdaljeg unkcionisanja institucija Republike Srbije. Imajući u vidu broj zaposlenih i značaj usluga koje institucije Republike Srbije pružaju Srbima i ne-albancima na Kosovu (ne samo sa severu već i u drugim delovima Kosova), ovom problemu je potrebno pristupiti sa znatnom dozom ozbiljnosti i odgovornosti, i ponuditi sveobuhvatno rešenje koje bi konačno definisalo status i budući okvir za rad ovih institucija na Kosovu. Istraživanje o javnim institucijama i ustanovama Republike Srbije na severu Kosova je sprovedeno u periodu od februara do avgusta 2017. godine. Istraživanje je urađeno u okviru podrške Švajcarske ambasade na Kosovu, u okviru Grant šeme za male projekte. Nalazi i mišljenja izneta u istraživanja su delo autora i ne predstavljaju stavove Ambasade Švajcarske na Kosovu.